T.C.'DEN RENGEYİĞİ 08.08.2013

Türkiye'nin TİKA aracılığıyla yaptığı yardımların yelpazesi geniş. Moğolistan'daki Duka Türkleri'ne rengeyiği gönderilecek. Sırada Kızılderililer var.

RADİKAL / 8 Ağustos 2013 / Söyleşi: Ömer ŞAHİN

Türkiye, TİKA (Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı) eliyle ilginç yardımlara imza atıyor. Dünyanın farklı coğrafyalarındaki Türk ve Müslümanların dışında Hıristiyan, Ermeni, Şaman gruplara da ulaşan TİKA, katarakt ameliyatları, su kuyuları, erzak gibi yardımlarla yetinmiyor: Moğolistan Duka Türkleri’ne ren-geyiği, Zambiya’ya balıkçı teknesi, Komor Adaları’na stat gibi… Son talep ABD’den. Arizona’daki Kızılderililer için ‘yardım’ talebinde bulunuldu.
TİKA, SSCB’nin dağılmasının ardından 1992 yılında kuruldu. İlk yıllar daha çok ‘Türk Dünyası’na yönelik çalışmalar yapan TİKA, faaliyet alanını genişletti. Geçen yıl 48 ülkeye 376 milyon dolarlık yardım yapıldı. OECD rakamlarına göre insani yardımda dünya 4’üncüsü, Avrupa 2’ncisi oldu.

TİKA Başkanı Dr. Serdar Çam, yurt dışında gerçekleştirdikleri yardım faaliyetlerini Radikal’e anlattı. Bu yardımlardan belki de en ilginci adı bile bilinmeyen Türk topluluğu Duka’lara rengeyiği alınacak olması. Bu yardımın hikâyesini TİKA Başkanı Çam şöyle anlattı: “Duka Türkleri, Moğolistan’ın en uç noktasında. Kaybolma tehlikesi olan küçük bir Şaman topluluğu. Kendilerine özgü kıyafetleri var; rengeyiği kullanıyorlar. Biz onlara ‘kar motosikletleri alalım’ dedik ama onlar rengeyiği istedi. En kısa sürede rengeyiği alıp ulaştıracağız.”

Komor Adaları’na stat

Komor Adaları, üç adadan oluşuyor. Adanın ileri gelenleri dönüşümlü Cumhurbaşkanlığı yapıyor. İki yıl önceki Cumhurbaşkanı Başbakan Erdoğan’a, ”Biz Osmanlı’ya bağlı adalar grubuyduk. Bize yardım edin, stat yapın” önerisinde bulunuyor. Stat yapılıyor. Komor hükümeti, Stada ‘Recep Tayyip Erdoğan ’ ismini vermek istiyor ama Başbakan karşı çıkıyor. ‘Türk-Komor Dostluk Stadı’, yakında törenle açılacak.

Küba’ya Türkoloji merkezi

TİKA, Latin Amerika ülkelerine de yönelmiş durumda. Castro’nun memleketi Küba’ya Ankara Üniversitesi işbirliği ile Türkoloji merkezi kuruluyor. Meksika’da bazı tarımsal projeleri üzerine de çalışılıyor. İnka uygarlığının beşiği olan Meksika’da restorasyon çalışmaları da yapılıyor.

Afrika’ya balıkçı tekneleri

TİKA Başkanı Serdar Çam’a göre açlıktan ölenlerin olduğu Afrika aslında dünyanın en zengin kıtası. Yeraltı ve yerüstü zenginliklerinden yararlanabilmeleri için de TİKA katkı sağlıyor. Afrika’ya gıda, ilaç, çocuk maması gibi acil insani yardımlar kesintisiz sürdürülüyor. Temiz su için çok sayıda su kuyuları açılıyor. Yine Afrika’da yaygın olan katarakt ameliyatları yaptırılıyor. Bunun yanı sıra balıkçılık, organik tarım gibi teknik hizmetler de sunuluyor. Çam, Zambiya’ya 10 balıkçı teknesi gönderildiği ve eğitim verildiğini söyledi. Bazı ülkelerde marangozluk eğitimi de veriliyor. 

Ermeni köylerine su

TİKA’nın dünyanın çeşitli köşelerine gerçekleştirdiği yardımlarda ırk, dil, din ayrımı yapılmıyor. Sadece Gürcistan’da Hıristiyan ve Ermeni köylerine açılan 35 su kuyusu olduğunu öğreniyoruz. Güney Sudan Hıristiyan ağırlıklı. Oralara su kuyuları açılıyor ve Afrika’nın en modern hastanesi yapılıyor. Güney Sudan’da ise sağlık ve tarım projeleri yürütülüyor.

Yurtdışı Kürtler unutulmadı

Kürtler sadece Türkiye ile Irak, Suriye gibi ülkelerde yaşamıyor. TİKA’nın yardım yaptığı topluluklar arasında Ahıska Türkleriyle beraber Ahıska Kürtleri de yer almış. Kürtlerin yanan evleri onarılmış. Ayrıca insani yardım yapılmış.

Vanuatu’ya okul

TİKA’nın sembolik yardımları da var. Avustralya açıklarındaki küçük ada Vanuatu’da okul projesine yardım edilmiş. Türkiye, bazı uzak ülkelere ‘bayrak gösterme’ mantığıyla sağlık, eğitim yardımları yapıyor.

Kızılderililere yardım

Arizona’daki şartları iyi olmayan Kızılderililere yardım için bir sivil toplum kuruluşu TİKA’ya başvuruyor. ABD içine yapılan yardım o kadar kolay değil. Belirli izin gerekiyor. TİKA, yine de o kuruluştan proje istiyor.

Somali’deki saldırılar

Türkiye’nin belki de en fazla yardım yaptığı Somali’de uğradığı saldırı şok etkisi yapmıştı. TİKA Başkanı Serdar Çam, bazı terör örgütleri ve çevrelerin “Burada ne işiniz var?” diyerek tahrik yaptığını söylüyor: “Türkiye’nin oralarda olmasından hoşnut olmayanlar var. Yardım kuruluşları güllük gülistanlık ortamlarda çalışmıyor. Bulaşıcı hastalığın, adam kaçırmanın olduğu yerlerde bizim STK’lar çok rahat bir şekilde halkın içinde yer alıyor. Onlarla entegre oluyor, muhabbet kuruyor. Bu durum kıskanılıyor tabii ki. Acılar, kavgalar olacak ama bunlar bizi yıldırmayacak” diyor.